ඩිජිටල් මුදල් වල මූලාරම්භය

 1983 දී ඩේවිඩ් චෞම් විසින් කරන ලද පර්යේෂණ පත්‍රිකාවකින් ඩිජිටල් මුදල් පිළිබඳ අදහස හඳුන්වා දෙන ලදී. සිය පර්යේෂණයේ අදහස් වාණිජකරණය කිරීම සඳහා 1989 දී ඔහු ඇම්ස්ටර්ඩෑම් හි විද්‍යුත් මුදල් සමාගමක් වන digicash ආරම්භ කළේය. ඊ-ගෝල්ඩ් යනු 1996 දී හඳුන්වා දුන් පළමු අන්තර්ජාල අන්තර්ජාල මුදල් වන අතර එය 2008 දී එක්සත් ජනපද රජය විසින් වසා දැමීමට පෙර මිලියන ගණනක් භාවිතා කරන්නන් දක්වා වර්ධනය විය.e-run තැපැල් ලැයිස්තුවේ භාවිතා කරන්නන් සම වයසේ මිතුරන් විස්තර කිරීම සඳහා “Digital money” යන යෙදුම භාවිතා කළහ. 1997 දී, කොකාකෝලා ජංගම ගෙවීම් භාවිතා කරමින් විකුණුම් යන්ත්‍රවලින් මිලදී ගැනීමට ඉදිරිපත් විය. paypal විසින් එය1998 දී සිය ඇ.ඩො. නම්  කරනු ලැබුවා.Cryptocurrencies ලෙසද හැඳින්වෙන, blockchaine මත පදනම් වූ ඩිජිටල් මුදල් ඒවා නියාමනය කිරීමට රජය ගන්නා උත්සාහයට ප්‍රතිරෝධී බව ඔප්පු විය, මන්ද ඒවා shutdown කිරීමට බලය ඇති මධ්‍යම සංවිධානයක් හෝ පුද්ගලයෙක් නොමැති බැවිනි.

 ඩිජිටල් මුදල් වල මූලාරම්භය 1990 දශකයේ Dot-com bubble(ඩොට්-කොම් බුබුල) දක්වා දිව යයි. තවත් ප්‍රසිද්ධ ඩිජිටල් මුදල් සේවාවක් වූයේ 2006 දී ආරම්භ කරන ලද Liberty Reserve(ලිබර්ටි රක්ෂිතය) එය පරිශීලකයින්ට ඩොලර් හෝ යුරෝව ලිබර්ටි සංචිත ඩොලර් හෝ යුරෝ බවට පරිවර්තනය කිරීමට සහ 1% ක ගාස්තුවකට එකිනෙකා සමඟ නිදහසේ හුවමාරු කර ගැනීමට ඉඩ දෙයි. ඩිජිටල් මුදල් මෙහෙයුම් කිහිපයක් (ponzi schemes)පොන්සි යෝජනා ක්‍රම සහ මුදල් විශුද්ධිකරණය සඳහා භාවිතා කළ බවට පිළිගත් අතර MSB බලපත්‍ර නොමැතිව ක්‍රියාත්මක වීම සම්බන්ධයෙන් එක්සත් ජනපද රජය විසින් ඔවුන්ට එරෙහිව නඩු පවරන ලදී. Q කාසි හෝ QQ කාසි, ටෙන්සෙන්ට් QQ හි පණිවුඩකරණ වේදිකාවේ වෙළඳ භාණ්ඩ මත පදනම් වූ ඩිජිටල් මුදල් වර්ගයක් ලෙස භාවිතා කරන ලද අතර එය 2005 මුලදී මතුවිය. Q කාසි චීනයේ කෙතරම් (effective) ලාබදායීද යත්, ඒවා චීන යුවාන් මුදල් කෙරෙහි අස්ථායී බලපෑමක් ඇති කළ බව කියනු ලැබේ. සමපේක්ෂනය හේතුවෙන්. Cryptocurrencies පිළිබඳ මෑත කාලීන උනන්දුව නිසා 2008 දී හඳුන්වා දුන් බිට්කොයින් සමඟ ඩිජිටල් මුදල් පිළිබඳ නව උනන්දුවක් ඇති වී ඇති අතර එය වඩාත් පුළුල් ලෙස භාවිතා වන සහ පිළිගත් ඩිජිටල් මුදල් බවට පත්විය.

 

 ඩිජිටල්කරණය වූ මුදල් භාවිතය

ඩිජිටල් මුදල් (digital money/emoney), නැතහොත් ක්‍රිප්ටොකරන්සි (cryptocurrency) වර්ග අතර වර්තමානයේ ඉතා ප්‍රචලිතව තිබෙන බිට්කොයින් (Bitcoin), සාම්ප්‍රදායික මුදල් ඒකක වෙනුවට අන්තර්ජාලය හරහා ගනුදෙනු කිරීම පිණිස පමණක් භාවිත කළ හැකි මුදල් වර්ගයකි.

මෙම මුදල් ඒකකය සම්පූර්ණයෙන්ම සංසරණය වන්නේ අන්තර්ජාලය තුළය. මෙය රුපියල්, ඩොලර්, පවුම්, යුරෝ වැනි තවත් මුදල් ඒකකයක් වුව ද Bitcoin වල හැසිරීම පාලනය කිරීමට බැංකුවක්, පුද්ගලයෙක් හෝ ආයතනයක් නැත.

එය, දිනෙන් දින වැඩිවන මුදල් අවශ්‍යතා පාලනය කිරීම පිණිස නිර්මාණය කර ගන්නා ලද මුදල් ඒකකයකි. Bitcoin එයටම අනන්‍ය වූ ජාලයක් තුළ සැරිසරන අතර, මෙම මුදල් වර්ගය පරිහරණය කරනු ලබන්නේ එම ජාලයේ පරිශීලකයන් විසිනි.

Bitcoin මෘදුකාංග පිටපත් කළ නොහැකිද?

ලෝකයේ අවධානය දිනා ගත් මේ ඩිජිටල් මුදල් වර්ගය ඉතා සංකීර්ණ මෘදුකාංගයක් වීම හේතුවෙන් එය පිටපත් කිරීම සහ ව්‍යාජ ලෙස නිපදවීම කළ නොහැකි බව විශේෂඥයන්ගේ මතය වී තිබිණ.

එහෙත් පසුගිය සතියේ ස්ලෝවේනියානු Bitcoin ජාලයකට අනවසරයෙන් ඇතුළු වූ හැකරුන් Bitcoin 4,700 ක් සොරා ගෙන ඇති අතර එහි වටිනාකම ආසන්න වශයෙන් ඇමරිකානු ඩොලර් මිලියන 80 ක් පමණ වන බවට වාර්තා වේ. මෙම මහා සොරකම මගින් Bitcoin වල වටිනාකම පහළ වැටිය හැකි බවට අනාවැකි පළ වුවත්, ඉන් අනතුරුවත් දිනෙන් දින එහි අගය ඉහළ යාම පිළිබඳව ලොව ආර්ථික විශේෂඥයෝ විශ්මය පළ කරති.

ගබඩා කරන්නේ කෙසේද?

එදිනෙදා සිදු කෙරෙන මූල්‍යමය ගනුදෙනු පිණිස අවශ්‍ය මුදල් අප බොහෝ විට රඳවා තබා ගන්නේ පසුම්බියකය. එම සරළ අදහස ඩිජිටල්කරණය වී, මෘදුකාංගයකින් නිර්මාණය කළ පසුම්බියක Bitcoinරඳවා තබා ගත හැකිය.

මෙය Bitcoin Wallet ලෙස හඳුන්වනු ලැබේ. එය 'ඇප්' (App) එකක් වන අතර එම Bitcoin Wallet සේවාවන් ලබා දෙන ආයතන සහ සංවිධාන මේ වන විට ලෝකය පුරා විශාල ප්‍රමාණයක් ආරම්භ කර තිබේ.

ඒ අතරින් සිය ආයෝජන සඳහා විශ්වසනීය ආයතනයක් තෝරා ගැනීම පාරිභෝගිකයා සතු වගකීමකි. කිසිවෙකු Bitcoin වලින් ගනුදෙනු කිරීම ආරම්භ කළ පසු ඒ සියලු ගනුදෙනු පිළිබඳ විස්තරාත්මක සටහන් මෙම Bitcoin Wallet හි සඳහන් වේ.

Bitcoin මිලදී ගන්නේ කෙසේ ද?

ක්‍රෙඩිට් කාඩ් පත භාවිත කරමින් Bitcoin මිලදී ගත හැකි වුවත්, මේ වන තුරු ශ්‍රී ලංකාවට එම පහසුකම ලබා දී නැත. මේ හේතුවෙන් ශ්‍රී ලාංකික ආයෝජකයෙකුට දැනට Bitcoinමිලදී ගත හැකි වන්නේ ඒවා හුවමාරු කරන (Exchange) ආයතනයක් හෝ සංවිධානයක් හරහා පමණි.

ඩිජිටල් මුදල් වලට ඇති ඉතා ඉහළ ඉල්ලුම හේතුවෙන් පැය ගණනක් ඇතුළත Bitcoinවල වටිනාකම ඉහළ ගිය අවස්ථා දැකිය හැකි විය. වරක් Bitcoin එකක මිල ඇමරිකානු ඩොලර් 18,000 ක් ලෙස වාර්තා වුවත් පසුව එම අගය නැවත ඇමරිකානු ඩොලර් 13,963 දක්වා පහත වැටී ඇති බව දකින්නට ලැබිණ.

Bitcoin ඒකකයක් සෑදී ඇත්තේ කුඩා කොටස් 100,000,000 කිනි. මෙය සත හෝ පැන්සවල එකතුවකින් ඉහළ අගයක් ඇති මුදලක් සෑදෙනවා හා සමානය.

මේ හේතුවෙන් Bitcoin ඉතා කුඩා ප්‍රමාණයක් පවා මිලදී ගැනීමේ හැකියාව ද තිබේ. කිසිවෙකුට මිලදී ගත හැකි කුඩාම Bitcoin ප්‍රමාණය 0.00000001 ක් වන අතර මෙම කුඩාම ඒකකය හඳුන්වනු ලබන්නේ Satoshi යන නමිනි.

එදිනෙදා ගනුදෙනු කළ හැකි ද?

තමන් මිලදී ගන්නා භාණ්ඩ හෝ සේවාවන්ට Bitcoin වලින් ගෙවීම් කළ හැකි ආයතන, අවන්හල් සහ වෙබ් අඩවි ගණනාවක් තිබෙන අතර දුරකථනය හෝ පරිගණකය භාවිත කර ගිණුම් අතර මුදල් මාරු කර (transfer) ඒ සඳහා ගෙවීම් කළ හැකිය.

Bitcoinවල විශේෂ ලක්ෂණ

•ඉතා සංකීර්ණ ඩිජිටල් තාක්ෂණික ක්‍රියාවලියක් වන Bitcoin miningහරහා Bitcoin නිර්මාණය කරන ආයතන හෝ පුද්ගලයන් හඳුන්වන්නේ Bitcoin miners යන නමිනි. Bitcoin source code හරහා පනවා ඇති සීමාවන්ට අනුව ලෝකයේ සංසරණය විය යුත්තේ මිලියන 21ක Bitcoin ප්‍රමාණයක් පමණය.

•Bitcoin කිසිම පුද්ගලයෙකුට, බැංකුවකට, ආයතනයකට හෝ සංවිධානයකට අයත් නොමැති වීම මෙහි ඇති විශේෂත්වයය.

•Bitcoin හි ප්‍රධාන ලෙජරය Block Chain නමින් හඳුන්වනු ලබන අතර එම ජාලය ඇතුළත සිදුවන සියලු ගනුදෙනු මෙම ලෙජරයේ ස්වයංක්‍රීයව සටහන් වේ. මේ හේතුවෙන් ලෝකයේ නන් දෙස සිදුවන Bitcoinගනුදෙනු එහි සිටින සියලු ආයෝජකයන්ට 100% ක්ම විවෘතව දැක ගත හැකිය. නමුත් Block Chain ලෙජරයේ තිබෙන ගිණුම් හිමියන්ගේ විස්තර කිසිදු ආකාරයකින් හෙළිදරවු නොවේ. අන්වර්ථ නාමයක් යටතේ වුවද Bitcoin ගිණුමක් පවත්වාගෙන යා හැකිය. මෙම ජාලය Bitcoin ගිණුම් හිමියන් හඳුනාගන්නේ එම මෘදුකාංගයට අනන්‍ය වූ විශේෂ ක්‍රමවේදයක් හරහාය.

•කිසිම මූල්‍ය ආයතනයක හෝ බැංකුවක සහාය නොමැතිව ලෝකයේ ඕනෑම රටකට ඕනෑම මුදල් ප්‍රමාණයක් සැණින් යැවීමේ හැකියාව Bitcoin වල තවත් සුවිශේෂි ලක්ෂණයකි. රටකින් රටකට මුදල් ගෙන්වා ගැනීමේදී හෝ මාරු කිරීමේදී අනුගමනය කරන සාමාන්‍ය ක්‍රම සහ නීති රීති Bitcoin ගනුදෙනු වලට අදාළ නොවේ. මේ හේතුවෙන් Bitcoinවලින් ගනුදෙනු කිරීමේදී කිසිවෙකුට සේවා ගාස්තු හෝ අතිරේක ගෙවීමක් සිදු කළ යුතු නොවේ.

කෙසේ වෙතත් පසුගියදා ඇමරිකාවේ චිකාගෝ නුවර ප්‍රධාන පෙළේ මුදල් හුවමාරු කරන CBOE ආයතනය Bitcoin ගනුදෙනු ආරම්භ කිරීමත් සමගම මෙම පෙරළිකාර ඩිජිටල් මුදල් වර්ගයට තවත් වටිනාකමක් සහ වැඩි ආරක්ෂාකාරී බවක් අත් වී තිබේ.

මොනවද මේ cryptocurrency කියන්නේ

 

 ක්‍රිප්ටොකරන්සි යනු ඩිජිටල් මුදල් ඒකකයකි.මෙහි වර්ග ගනනාවක් ඇත ඒවා නම්,
1.බිට්කොයින්
2.ලයිට්කොයින්
3.ඩෑශ්
4.ඊදරියම්
5.සීකෑශ්.............. මේවාට උදාහරනයන් වේ.
මේවායින් වඩාත් වටිනා හා ප්‍රසිද්දම ක්‍රිප්ටොකරන්සි වර්ගය වන්නේ බිට්කොයින් වේ.2009 දී ඩොලරයක් මිලදී ගැනීමට බිට්කොයින් 1300 අවශ්‍ය වූ අතර මෙහි වටිනාකම කෙතරම් ඉහල ගියේද යත් වර්ශ 2013 දී බිට්කොයින් 1 ක් මිලදී ගැනීමට ඩොලර් 1300 අවශ්‍ය විය.වර්තමානය වන විට බිට්කොයින් එකක වටිනාකම ඇමෙරිකානු ඩොලර් 15000 ඉක්මවා ගොස් ඇති අතර එය එතෙක් මෙතෙක් බිහිවූ වටිනාම මූල්‍ය ඒකකයයි.වර්තමානය වන විට බිට්කොයින් ATM යන්ත්‍ර බිහිවී ඇති අතර තමාගේ ක්‍රෙඩ්ට් කාඩ් පත මගීන් බිට් කොයින් මිලදීගත හැකිය.මෙය PEAR TO PEAR ජාලයක් වන අතර මෙය නිපදවා ඇත්තේ සටොශි නකමොටෝ නැමැත්තෙකු විසිනි.

             BItcoin

බිට්කොයින් (බීටීසී) 2008 දී සතෝෂි
නකමොටෝ නම් ව්‍යාජ පුද්ගලයකු හෝ කණ්ඩායමක් විසින් සොයා ගන්නා ලද අතර\ දශක ගණනාවක ඩිජිටල් මුදල් අත්හදා බැලීම් අසාර්ථක වූ තැන සාර්ථක වූ ලොව ප්‍රථම ගුප්තකේතන මුදල් ඒකකය වේ. බිට්කොයින් හි මූල්‍ය ප්‍රතිපත්තිය බලාත්මක කරනු ලබන්නේ විශ්වාසදායක තෙවන පාර්ශවයන්ගේ කැමැත්තට වඩා අද්විතීය මෘදුකාංග, ගුප්ත ලේඛනකරණය සහ මූල්‍ය දිරිගැන්වීම් හරහාය. බිට්කොයින් ජාලය බලගන්වන්නේ ගුප්ත විද්‍යාත්මකව ආරක්‍ෂිත, සත්‍යාපනය කළ හැකි දත්ත ගබඩාවක් වන බ්ලොක්චේන් - එය තාක්‍ෂණික සංසිද්ධියකි.